Бонд

  Нэгэнт дунд  шатны НББ хичээл  маань өөрөө Урт  хугацаат  хөрөнгө  оруулалт тэр дундаа  Бонд заавал  яригддаг  учир ерөнхий  ойлголт хэрэглээний   талаар   уншиж  байгаад аль  аятайхан гэснийг  ямар ч  нэмэлт  засваргүйгээр хуулаад  тавьчлаа. Сонирхоно  биз 

    Сүүлийн үеийн бонд гэж их ярих боллоо. Тэдэн тэрбум төгрөгийн бонд гаргаж, орон сууц барихад санхүүжүүлнэ гэсэн мэдээ нийтлэлийг та хааяагүй л харж байгаа байх. Эдийн засгийн нарийн мэдлэггүй бол чухам юуг бонд гэж нэрлээд, энэ үйл явцын ард ямар процесс өрнөдөг талаар бид тэр болгон мэддэггүй. Тиймээс хэрэглэгч та бүхэнд Бондын талаар тодорхой ойлголт өгөхийг зорин нийтлэлээ.

БОНД бол Мөнгө өсгөх арга

Vнэт цаасны зах зээл дээр мөнгө өсгөх найдвартай аргуудын нэг нь бонд юм.
Энэ нь та хэн нэгэнд мөнгөө хvvтэйгээр, тодорхой хугацаанд зээлvvлээд буцаагаад авч байгаа хэрэг. Бондыг банкны хадгаламжтай адилтган ойлгож болох юм. Та банкинд мөнгөө хадгалуулж сар тутамд хvv бодуулдаг. Өндөр хvv авахын тулд тодорхой хугацаатайгаар хадгалуулдаг. Бонд нь мөн хvv тооцдог бөгөөд тодорхой хугацаатай байна. Ялгаатай нь та банкны хадгаламжаас хугацаанаас өмнө мөнгөө авах боломж бараг байдаггvй бол харин мөнгө хэрэгтэй болсон vед худалдан авсан бондоо зарж болно. Бас танд хэрэгтэй байгаа өндөр хvvг тооцдог. Vнэт цаасны зах зээл дээр байгаа бондуудын хvv банкны хадгаламжийн хvvнээс ихэвчлэн өндөр тогтоогддог.

Тиймээс бусад орнуудад бонд худалдан авах нь банкны хадгаламжтай адил хvмvvсийнх нь энгийн хэрэглээ болсон байдаг.

Эхлээд бондыг хэрхэн ангилдаг талаар товч хvргэе.

Бондын ангилал

Хөрөнгө оруулалт хэрэгтэй байгаа пvvс компани, аж ахуйн нэгж, тэр ч байтугай Засгийн газар, орон нутгийн засаг захиргаа хvртэл бондыг гаргаж болдог. Ингэхдээ бондын vнэ, хvv, хугацаа зэргээ өөрсдөө тогтоож өгдөг. Бондыг гаргаж байгаа хуулийн этгээдээр нь vндсэн хоёр хэсэгт хуваан vзэж болно. Эхнийх нь Засгийн газар болон орон нутгийн засаг захиргааны бонд юм. Улс орон хөгжлийн явцдаа бvтээн байгуулалтын томоохон ажлуудыг хийж гvйцэтгэхэд шаардагдах хөрөнгийг зөвхөн гадаадын зээл тусламжаар биш, бонд гарган худалдах замаар төвлөрvvлж болдог. Эдгээр бондийн хувьд Засгийн газар нь өөрөө баталгаа болдог бөгөөд бусадтай харьцуулахад илvv найдвартай болж чаддаг байна.
Хоёр дахь хэсэгт аж ахуйн нэгж байгууллага компаниудын бонд хамаарна. Өөрсдийн vйл ажиллагаа, томоохон төслийг санхvvжvvлэх vvднээс бонд гарган худалддаг бөгөөд байгууллагынхаа vндсэн хөрөнгийг барьцаалан баталгаажуулдаг.

Мөн бондыг баталгаа, хvv, хугацаа зэрэг олон төрлөөр ангилж болдог. Тухайлбал засгийн газар ямар нэг барьцаагvйгээр бонд гаргадаг бол, компаниуд өөрийн хөрөнгийг барьцаалдаг.

Яагаад найдвартай гэж ?

Бонд нь тухайн бонд гаргагч ашигтай ажилласан эсэхээс vл хамааран тогтмол хvvтэй бөгөөд хугацаандаа эргэн төлөгддөг vнэт цаас юм. Мөн бондыг vндсэн хөрөнгө болон бусад зvйлээр барьцаалан баталгаажуулдаг болохоор таны мөнгийг заавал буцааж өгдөг.

Та бонд худалдан авч ашиг олохоор шийдсэн бол дараах 3 шинж чанарыг нь анхаарах хэрэгтэй. Vvнд:

1. Найдвартай байх
Бондын хамгийн чухал шинж чанар нь тvvний найдвартай байдал юм. Бондын буцаан төлөгдөх хугацаа дуусахад vндсэн болон хvvгийн төлбөр бvрэн төлөгдөж байх ёстой. Vvний баталгааг бонд бvртгэгч байгууллага шалган баталгаажуулдаг.

2. Ашигтай байх
Бонд нь банкны хадгаламжтай адил хvv тооцдог. Гэхдээ ихэвчлэн банкны хадгаламжийн хvvгийн тvвшнээс дээгvvр тогтоогдсон байдаг. Жишээлбэл, манай улсад банкны хугацаатай хадгаламжийн дундаж хvv 1.4 хувь байгаа бол бондын дундаж хvv 1.65 хувь байна.

3. Хөрвөх чадвартай байх
Бонд нь ямар ч vед хамгийн өндөр хөрвөх чадвартай vнэт цааст тооцогддог. Учир нь хөрөнгө оруулагч дуртай vедээ бондоо худалдаж мөнгөө авах боломжтой байдаг. Мөн бондыг хоёрдогч зах зээл дээр худалдахад vнэ нь өсөх боломжтой. Жишээлбэл, та өндөр хvvтэй бонд эзэмшдэг байлаа гэж бодъё. Хvмvvс ч энэ бондыг худалдан авах сонирхолтой бөгөөд бонд нь анхдагч зах зээл дээр дуусчихсан байна. Тэгвэл та анх авсан vнэ дээрээ хэдэн төгрөг нэмээд зарчихад юу нь болохгvй гэж.

Бонд гаргагчдад ямар ашигтай вэ?

Хамгийн гол нь банкны зээлээс бага хvvтэй мөнгө олж байгаа явдал юм. Тухайлбал банкнаас 2.5 хувийн хvvтэй зээл авснаас, 1.65 хувийн хvvтэй бонд гаргах нь илvv дээр. Ингэснээр та банкны хадгаламжаар дамжуулан зээл авсан компанид хөрөнгө оруулж байсан бол бонд авснаар тухайн бонд гаргагчид шууд хөрөнгө оруулалт хийж байгаа явдал юм.

Бондын хvv гэж юу вэ ?

Бондын хvv нь банкны хадгаламжийн хvvнээс өндөр, зээлийн хvvнээс доогуур тогтоогддог гэдгийг та мэдэх болсон. Хvv нь хэд байх вэ гэдгийг бонд гаргагч өөрөө шийддэг. Мэдээж өндөр хvvтэй бол хvмvvс илvv худалдан авна. Харин бонд гаргагчид бага хvvтэй байх нь ашигтай. Иймээс бондоор олох санхvvжилтээр чухам юу хийх вэ гэдгээс хамаарч хvvг тогтоодог.

Бондын хугацаа гэж юу вэ?

Хугацааг мөн л юу хийх гэж байгаагаас шалтгаалан тогтоодог. Урт хугацааны бондуудаар томоохон хөрөнгө оруулалт хийдэг. Тухайлбал, зам барилга гэх мэт. Та мөнгөө хэдий хугацаанд хэрэглэхгvй байхаасаа хамаарч сонголтоо хийнэ.

Эрсдэл бий юу?

Та бид энэ зах зээлд хөрөнгө оруулахдаа мөнгөө алдчихаас хамгийн их айдаг. Мэдээж таны хөлс хvчээрээ олсон хэдэн төгрөгийг чинь хэн нэгэн нь аваад идчихгvй гэдэгт яаж итгэх билээ.

Хамгийн гол нь таны мөнгийг хугацаанд нь бvрэн бvтэн, зохих хvvг нь тооцон буцааж өгөхгvй байх явдал юм. Магадгvй компани нь дампуурчих ч юм билvv гэж та бодож байгаа байх. Анх бондыг зах зээлд гаргахад нь барьцаа баталгаа болон vнэхээр ашигтай ажиллаж чадах эсэхийг Vнэт Цаасны Хороо судлан vздэг. Мөн та бондыг нь худалдан авсан компаниа юу хийж байгаа талаар анхаарах хэрэгтэй.

Танд мөнгө хэрэг болсон vед бонд чинь тийм ч хурдан зарагдахгvй байж болно. Таны худалдан авсан бонд анхдагч зах зээл дээр нийлvvлэлт ихтэй байгаа бол та анхны vнээрээ худалдахад хэцvv байдаг. Учир нь бондоос олох ашиг нь тодорхой байдаг учраас та vнээ хямдруулан худалдаж магадгvй.

Эх  сурвалж www.sanhuu.mn